اعسار مهریه چیست؟

در زمانی که دادگاه موظف به تصمیم‌گیری درباره پرداخت مهریه توسط شوهر می‌شود، مواردی که به تأثیر مهمی در این امر دارند باید به دقت در نظر گرفته شوند. اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، او می‌تواند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک دادگاه مراجعه کرده و با توجه به قانون جدید، اعسار مهریه را اعلام کند تا از پرداخت مهریه خود درخواستی نشود. برای مردانی که به عنوان تاجر فعالیت می‌کنند، امکان ارائه دادخواست ورشکستگی وی برای اجتناب از پرداخت مهریه وجود ندارد، به این معنا که درخواست ورشکستگی توسط دادگاه پذیرفته نخواهد شد و مرد موظف است وضعیت ورشکستگی خود را مطرح کند.

در این کشور که با مبانی اسلامی سازگار است، حق مهریه به عنوان یکی از مسائل مهم در زمان ازدواج تلقی می‌شود و به زن تعلق می‌گیرد. این حق از آغاز عقد ازدواج به زن تعلق می‌گیرد، اما مبلغ مهریه بستگی به توافق طرفین دارد و باید با توجه به مقتضیات مالی و اجتماعی تعیین شود. در این راستا، مهریه می‌تواند مقداری زیاد یا کم داشته باشد و در موارد مختلف به نحوه توافق دو طرف بستگی دارد. این امر در قرآن نیز به وضوح ذکر شده است که مهریه حق حسنه‌ای برای زن است و به عنوان هدیه‌ای از جانب خداوند به او اهدا می‌شود.

در تعیین مهریه، مهم است که مردان بدانند این مهریه شبیه به چکی بی‌تاریخ و امضا است. به عبارت دیگر، زن در هر زمانی می‌تواند اقدام به مطالبه مهریه کند و مرد موظف به پرداخت آن خواهد بود. اگرچه مهریه از نظر شرعی حق زن است، اما به منظور انجام پرداخت به توافق دو طرف نیاز است. از طرفی، مردان می‌توانند به دو صورت مهریه را پرداخت کنند؛ یکی از طریق انتقال مبلغ نقدی و دیگری با تقسیط مهریه با اعلام عدم توانایی در پرداخت مهریه به صورت یکجا.

تاجران و کسب‌وکارهای مردان نیز می‌بایست در نظر داشته باشند که ارائه دادخواست ورشکستگی برای مهریه قبول نخواهد شد و نیاز است که در صورتی که واقعاً توانایی پرداخت مهریه را ندارند، به صورت کتبی و با ارائه شواهد مناسب از عدم توانایی خود در دادگاه اطلاع دهند. در غیر این صورت، درخواست آن‌ها ممکن است توسط دادگاه رد شود.

در مقاله حاضر، تعریف اجمالی مهریه و نحوه پرداخت آن، نحوه درخواست مردان برای تقسیط مهریه، قانون جدید اعسار مهریه، شرایط ثبت این درخواست و مدت زمان آن به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. این اطلاعات می‌توانند به مردان کمک کننده باشند تا در مواقع مهم مربوط به پرداخت مهریه و تعامل با دادگاه به درستی عمل نمایند.

مفهوم اعسار پرداخت مهریه توسط زن

همانطور که در بخش قبل اشاره شد، مهریه زن معمولاً مانند یک چک بی‌تاریخ عمل می‌کند، به این معنا که زن در هر زمانی که خواست، می‌تواند حق مهریه خود را از مرد مطالبه کند. اگرچه در سند ازدواج مهریه تعیین شده باشد، اما زن می‌تواند در هر زمان و بدون نیاز به دلیل و مدرک خاص، از طریق دادگاه یا اداره ثبت اسناد، درخواست دریافت مهریه را ثبت و اقدام به مطالبه آن کند.

در مواقعی که مرد تمایل دارد از پرداخت مهریه امتناع کند، زن می‌بایست اقدام به ثبت درخواست دریافت مهر کند. پس از صدور رای قطعی دادگاه در مورد پرداخت مهریه توسط مرد، اما مرد به دلایل مختلف نتواند مهریه را به صورت یکجا پرداخت کند، باید با خدمات حقوقی الکترونیک تماس بگیرد و به موجب قانون جدید، درخواست تقسیط یا اعسار پرداخت مهریه را ارائه دهد.

در صورتی که مرد تصمیم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی دارد، این امکان به او داده می‌شود تا توانایی ناتوانی خود را در پرداخت مهریه به نحو منطقی و با مستندات مناسب اثبات کند. در نهایت، دادگاه تصمیم خود را در مورد روش پرداخت مهریه (تقسیطی یا یکجا) مشخص خواهد کرد. این فرآیند با توجه به قوانین و مقررات مربوط به اعسار مهریه، به مردان این امکان را می‌دهد تا با توجه به وضعیت مالی خود به بهترین شکل اقدامات لازم را انجام دهند.

مدت زمان لازم برای اعسار مهریه چقدر است؟

مدت زمان مورد نیاز برای تعیین تقسیط مهریه به چندین عوامل بستگی دارد. در برخی موارد، دادگاه و طرف مقابل ممکن است نیازی به ارائه مدارک از اموال و دارایی‌های مرد نداشته باشند و اطلاعات کافی را دارای باشند. با این حال، در بسیاری از موارد، قاضی می‌تواند درخواست طرف مقابل را برای بررسی اطلاعات از منابع مختلف، مانند حساب‌های بانکی، ثبت اسناد و املاک، دفاتر اداری و غیره، مورد بررسی قرار دهد. این اقدامات باعث می‌شود که مدت زمان رسیدگی به درخواست اعسار مهریه تمدید شود.

بنابراین، نمی‌توان به طور قطعی پیش‌بینی کرد که تا چه زمانی تصمیم‌گیری درباره تقسیط مهریه انجام می‌شود یا تاریخ دقیقی را مشخص کرد. این موضوع به وابستگی به فرآیند بررسی اطلاعات و مدارک، زمانی که دادگاه مختصات معین می‌کند و مسائل حاکمیت قضایی مرتبط با دادگاه‌های مختلف بستگی دارد. از اینرو، طرفین در انتظار بودن در مدت زمان مقرر و پیگیری با دقت از جانب مقامات قضایی، امری ضروری است.

مدارک لازم برای تقاضای اعسار مهریه

برای ارائه درخواست اعسار مهریه، مدارک زیر باید تهیه و ارائه شوند:

۱٫ مدارک هویتی: شناسنامه و کارت شناسایی فرد درخواست‌کننده.

۲٫ ترتیب قرار دادن ۲ شاهد بالغ و عاقل: ترتیب قرار دادن دو نفر شاهد بالغ و عاقل که با شرایط و علت درخواست اعسار مهریه آشنایی دارند و توانایی تأیید این شرایط را دارند.

۳٫ عقدنامه: ارائه عقدنامه زوجین به منظور تأیید وجود ازدواج.

۴٫ فهرست دارایی‌ها: ارائه فهرست دقیقی از دارایی‌های زوجین شامل دارایی‌های منقول و غیرمنقول مانند املاک و مستغلات، خودروها و موجودی‌های مالی. همچنین، حساب‌های بانکی و مطالبات از اشخاص ثالث، به همراه یک فهرست کلی از تمام نقل و انتقالات مالی انجام شده در طول سال قبل از ارائه درخواست.

۵٫ دادنامه مهریه: در صورت وجود دادنامه مهریه، ارائه این دادنامه به منظور اثبات وجود مهریه و میزان آن.

تأمین مدارک لازم با دقت و هماهنگی با وکیل مهریه یا مشاور حقوقی می‌تواند فرآیند تقاضای اعسار مهریه را بهبود بخشد و اطمینان از تکمیل و ارائه صحیح مدارک را فراهم سازد.

چه شرایطی منجر به رد اعسار مهریه می‌شود؟

در مواردی که مرد پس از پرداخت مهریه به زن، تقاضای قسط‌بندی مهریه را ارائه می‌کند و به همراه آن منابع مالی کافی دارد، ادعای وی ممکن است توسط دادگاه رد شود. این رد اغلب به دلیل مصادیق زیر صورت می‌گیرد:

۱. امکان تأمین درآمد از دارایی‌ها: در صورتی که مرد توانایی تأمین درآمد از دارایی‌ها و منابع مالی دیگری را داشته باشد که نشان‌دهنده قدرت پرداخت مهریه به صورت قسطی باشند، درخواست اعسار او رد می‌شود.

۲. دارا بودن دارایی‌های اضافی: اگر مرد دارای ماشین یا دارایی‌های دیگری باشد که به عنوان منابع درآمد قابل استفاده هستند، اما او از این دارایی‌ها به منظور کسب درآمد استفاده نمی‌کند، درخواست اعسار او رد می‌گردد.

۳. تحت پوشش دارا بودن چندین ملک: اگر مرد دارای چندین خانه یا مغازه باشد و به اندازه کافی درآمد از آنها تأمین نکند، ادعای اعسار او ممکن است مورد رد قرار گیرد.

۴. گردش مالی قوی: در صورتی که مرد دارای گردش مالی قوی و مثبتی باشد که نشان‌دهنده توانایی انجام تعهدات مالی است، درخواست اعسار او رد می‌شود.

۵. امکان بهره‌برداری از ارث: اگر مرد بخش قابل توجهی از ارث یا میراثی را دریافت کند که به او امکان تأمین مهریه را فراهم کند، درخواست اعسار او ممکن است به دلیل این امکان رد شود.

به طور کلی، در تصمیم‌گیری در مورد رد یا پذیرش درخواست اعسار مهریه، دادگاه به شرایط مالی و اقتصادی مرد و توانایی او در پرداخت مهریه توجه دارد.

چه شرایطی منجر به رد درخواست قسط‌بندی مهریه می‌شود؟

در صورتی که مرد تلاش کند از پرداخت مهریه اجتناب کرده و از ارائه فهرست دارایی‌های خود به دادگاه امتناع کند، زن این امکان را دارد که به منظور متقابل با نفی درخواست مرد، فهرستی از دارایی‌های شوهر خود را به دادگاه ارائه دهد. این اقدام علاوه بر پیش‌بینی مشکل در پرداخت مهریه توسط مرد، منجر به تسریع در فرآیند رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد اعسار مهریه می‌شود. زیرا تعیین کلیه دارایی‌های مرد از طریق استعلام از بانک و سازمان ثبت و سپس رد درخواست مهریه امری پیچیده و زمان‌بر است.

در این راستا، امکان وجود دارد که شخصی جهت انتزاع از این وضعیت، قسمتی از دارایی‌های خود را به فرد دیگری واگذار کند. همچنین پس از طلاق، فرصت‌های مالی جدیدی ممکن است برای زن پیش آید. در چنین شرایطی، اگر مرد وضعیت مالی‌اش را در دادگاه پنهان کند و این اطلاعات را به صورت رسمی اعلام ننماید، به موجب قانون جدید، ملزم به پرداخت کل مبلغ مهریه محکوم خواهد شد. همچنین ممکن است به حبس تعزیری با مدت زمان متفاوت از ۹۱ روز تا ۶ ماه محکوم شود.

مهلت ارائه درخواست اعسار از پرداخت مهریه

مهلت ارائه درخواست قسط‌بندی مهریه از زمان ابلاغ اجرائیه توسط دادگاه آغاز می‌شود، به این معنا که از زمان ابلاغ حکم قطعی پرداخت مهریه و صدور آن به مرد، یک مهلت یک ماهه فرصت دارد تا برای مطالبه تقسیط مهریه اقدام کند و به طور همزمان پرونده‌ای را علیه زن ایجاد کند.

در این سناریو، زن پس از انقضای مهلت یک ماهه، مجاز به درخواست حکم جلب و دستگیری مرد نمی‌باشد. با این حال، اگر ظرف این یک ماه، درخواست اعسار مهریه به دادگاه ارائه نشود، زن می‌تواند از دادگاه درخواست احضار شوهر خود را نماید. همچنین در صورت عدم پرداخت قسط‌های مهریه، امکان درخواست حکم جلب همسر نیز وجود دارد.

بعد از دستگیری، مرد تنها در صورتی که رضایت زن را به دست آورد، آزاد می‌شود و یا به تشخیص دادگاه، می‌تواند ضامنی را معرفی کرده و وثیقه‌ای را تعهد کند. سپس دادگاه بر اساس این وثیقه حکم اعمال می‌کند. در این میان، تا زمانی که موضوع تقسیط مهریه تصمیم‌گیری نشده باشد، از حبس مرد خودداری می‌شود و در صورت دستگیری، با توجه به حکم دادگاه آزاد می‌گردد.

مردی که محکوم به پرداخت مهریه شده است، می‌تواند با همراهی یک وکیل متخصص در امور مهریه در تهران، در طی یک ماه اقدام به اجرای حکم و پرداخت مهریه یکجا نماید یا پس از این مهلت، درخواست قسط‌بندی را ثبت کند. در صورتی که درخواست او رد شود، به تصمیم قطعی دادگاه و در صورت عدم توانایی مرد در ارائه ضمانت یا وثیقه، محکوم به پرداخت کل مبلغ مهریه و توقیف مال و اموال جهت تأمین این مبلغ خواهد شد.

در هر حالت، اگر مرد موظف به پرداخت مهریه شود و ضامن یا وثیقه‌گری نداشته باشد و درخواست اعسار او رد شود، ضامن متعهد می‌شود که مبلغ مهریه را پرداخت کند. در صورت عدم اجرای ضامن نسبت به تأمین مهریه، مبلغ مهریه از ودیعه یا مال ضامن کسر می‌شود.

دریافت مشاوره

در این مقاله از وب‌سایت وکیل من، به موضوع قانون جدید اعسار مهریه پرداخته‌ایم. تشریح کردیم که پس از پذیرش درخواست مرد برای تقسیط و پرداخت اقساط مهریه، دادگاه مهلت معقولی برای انجام پرداخت‌ها به او تعیین می‌کند. در صورتی که مهریه به صورت اقساطی پرداخت شود، تقسیم‌بندی مبالغ بین اقساط به تشخیص رئیس دادگاه خواهد بود.

شما می توانید برای دریافت مشاوره از بهترین وکلای تهران با شماره ۸۷۲۰ ۶۰۰ ۰۹۱۲ تماس بگیرید و یا به بخش تماس با وکیل من مراجعه کنید.